شکاف لب و کام : لب شکری یا لب شکافته یکی از نواقص مادرزادی است که درکودکان مشاهده می شود و امروزه با پیشرفت تکنولوژی می توان در دوران نوزادی و با انجام جراحی شکاف کام و لب آن را رفع کرد. شکاف لب و کـام کامل ، تا داخل سوراخ بینی امتداد دارد و دندان ها را نیز تحت تاثیر قرار می دهد و منجربه نداشتن بعضی از ریشه های دندان یا داشتن دندان های اضافی می شود.
آنچه می خوانید
شکاف کام چیست
شکاف کام شیاری مادرزادی در داخل دهان و خط میانی کام است و زبان کوچک ، نرم کام و سخت کام را نیز شامل می شود. شکاف کام منجربه رشد ناقص سقف دهان و مخلوط شدن فضای دهان و بینی باهم می شود.
شکاف لب چیست
نقص مادرزادی در لب بالا را شکاف لب می گویند. شکاف لب حالت های مختلفی دارد و می تواند یک تورفتگی کوچک یا جدایی کامل لب باشد.
درمان شکاف کام و لب
درمان شکاف کام و لب منجرب می شود تا کودکان به دلیل تمسخرها و نگاهای دیگران از حضور دراجتماع امتناع کنند که این موضوع بر روی آینده و روان آن ها تاثیرات منفی دارد. حتی بزرگسالانی که دچار شکاف لب و کـام هستند نیز دچار اعتماد به نفس تضعیف شده هستند و درمان می تواند اعتماد به نفس را به آن ها باز گرداند. جراحی شکام کام و لب نیاز به فرد متخصصی دارد زیرا دندان ها نیز تحت تاثیر هستند و جراح باید به ساختار فک نیز آشنا باشد.
دکتر حامد محمدی قهاری ، جراح و متخصص گوش ، گلو و بینی ، با توجه به دوره ها و تخصص هایی که گذرانده اند به خوبی می توانند شکاف کام و لب را درمان کنند. همچنین دکتر قهاری در جلسه معاینه ، مشاوره های مورد نیاز را در اختیار مادران و پدرانی که نگران سلامت و زیبایی کودکان خود هستند ، می گذارند. جراحی شکاف کام و لب بهتر است در دوران نوزادی درمان شود تا کودک دچار کاهش اعتماد به نفس در بزرگسالی نشود.
عوارض شکاف لب و کام
- بیماری لب شکری : اگر درمان نشود بیماری های متفاوتی ، از جمله بیماری های زیر را به دنبال دارد :
- مشکلات تنفسی : شکاف کام و وجود ناهنجاری های فکی منجربه اختلال در تنفس کودک و بزرگسالان می شود.
- مشکلات تغذیه کودکان یا بزرگسالانی که دارای این نوع از نقص مادرزادی هستند اغلب با مشکلات خوردن غذا مواجعه هستند.
- عفونت های گوش و کاهش شنوایی : ناهنجاری در دستگاه تنفسی فرد احتمال تجمع مایع در گوش میانی را افزایش می دهد و تجمع مایع در گوش میانی نیز منجربه بروز عفونت ها و کاهش شنوایی می شود.
- تاخیر در تکلم کودک : برای اینکه کودک بتواند به درستی کلمات را تلفظ کند نیازمند رشد کامل و صحیح لب ها است .
- مشکلات دندان : مشکلات شکاف لب می تواند بر روی رشد دندان ها تاثیر بگذارد.
علت شکاف لب و کام
بروز به این عارضه ممکن است در اثر مجموعه ای از عوامل وراثتی و محیطی ایجاد شود. عوامل محیطی موثر در ایجاد شکاف لب وکام عبارتند از :
- بالا بودن سن پدر
- بیماری های دوران بارداری
- استرس در دوران حاملگی
- کمبود فولیک اسید در دوران حاملگی
- مصرف برخی داروهای خاص در دوران بارداری
- استعمال دخانیات
- مصرف الکل
- برخی عوامل ناشناخته مانند جهش ژنتیکی
تشخیص شکاف لب و کام
خوشبختانه امروزه از طریق سونوگرافی سه بعدی در دوران بارداری می توان به تشخیص این عارضه پرداخت. بنابراین خانواده هایی که در آن ها شکاف کام و لب به صورت ژنتیکی وجود دارد انجام سونوگرافی در دوران حاملگی ضرورت ویژه ای دارد.
جراحی ترمیمی شکاف لب و کام
عموما جراحى شکاف کام و لب در بازه ۶ الی ۱۲ هفتگى نوزاد انجام می گیرد و از الزامات این جراحی این است که نوزاد نبايد به عفونت هایی از قبیل عفونت دهانی ، تنفسی یا سيستميک مبتلا باشد. به منظور کاهش اسکار پس از عمل و آسیب به ناحیه جراحی شده ، شکاف کام با روش ترمیمیZ – plasty انجام می گیرد.
مراقبت های بعد از جراحی ترمیمی
جهت مراقبت از ناحیه عمل شده می بایست محل عمل از عفونت و آسيب مصون بماند تا آثار به جا مانده پس از جراحی به حداقل برسد. بدین منظور موارد زیر انجام می گیرد :
- ابزاری فلزی و به شکل کمان جهت وارد نياوردن آسيب و فشار به ناحیه عمل شده روی این ناحیه قرار می گیرد.
- در مواردی نیز چسب های پروانه ای شکل یا پانسمان روی محل مربوطه قرار داده می شود.
گفتار درمانی
به دلیل مشترک بودن مجرای بینی و دهان در کودکان مبتلا به شکاف لب و کـام ، عضلات کام نمی توانند وظیفه خود در تکلم بصورت صحیح را انجام دهند. لذا این کودکان در برهه ای از زندگی درگیر اختلالات گفتاری می شوند. این کودکان معمولا در تلفظ کلمات و جملات با مشکلات عدیده ای مواجه هستند ، لذا اساسی ترین اقدام در این مواقع مراجعه به گفتار درمانگر می باشد.
نوزادی که در حین تولد به شکاف لب و کـام مبتلاست می بایست حتما تحت نظر گفتار درمانگر و آسیب شناس زبان قرار گیرد. آسیب شناس گفتار و زبان در آموزش حرف زدن به کودک دارای تخصص می باشد و می تواند مناسب ترین راه برای حرف زدن کودک فراهم آورد.
انتخاب پزشک و جراح متخصص در نتیجه عمل جراحی مطلوب بسیار تاثیرگذار است. بهتر است در انتخاب جراح گوش و حلق و بینی به میزان مهارت و تجربه پزشک دقت کافی داشته باشید. بررسی های لازم برای تشخیص بهترین متخصص گوش و حلق و بینی در تهران را انجام دهید.